بررسی شاخه‌زایی در تعدادی از جمعیت‌های گز روغنی (Moringa peregrina)

گز روغنی یکی از گونه‌های مهم و با ارزشی است که در عرصه‌های وسیعی از مناطق جنوب­شرقی کشور رویش دارد و به‌رغم اهمیت زیادی که در صنایع دارویی و نیز زیست محیطی دارد تاکنون کمتر مورد توجه بوده و اقدام کافی در زمینه شناخت توانمندیهای آن صورت نگرفته است. این گونه به دلایل مختلف در معرض فرسایش ژنتیکی است و به‌منظور بهره‌برداری بهینه از ویژگی‌های مطلوب آن، حفظ این گونه می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. در تحقیق حاضر تولید شاخه از جوانه‌های جانبی به روش کشت بافت در دستور کار قرار گرفت، تا ضمن یافتن محیط کشت مناسب برای تکثیر این گونه، تفاوت‌های احتمالی جمعیت­های مختلف گیا‌هی در پاسخ به ریزازدیادی و محیط‌های مختلف کشت نیز مشخص گردند. بذرهای نارس از سه جمعیت گیاهی از مناطق مختلف استان سیستان و بلوچستان شامل چانف، بنت و کنشکی جمع‌آوری شده و پس از کاشت در شرایط کاملا استریل، شروع به جوانه‌زنی نموده و گیاهچه‌‌های حاصل از آنها که دارای 1 تا 2 جوانه بودند به محیط‌های کشت شاخه‌زایی منتقل گردیدند. از محیط کشت پایه MS و MS2/1 همراه با چهار ترکیب هورمونی (‌BAP با غلظت‌های، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر و ترکیب BAP و 2ip با غلظت‌های 5/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر) استفاده شد. صفاتی مانند تعداد شاخه، تعداد جوانه فعال و میانگین طول شاخه مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج به‌دست آمده بین جمعیت‌های مورد مطالعه از نظر تعداد شاخه اختلاف معنی‌دار وجود داشت، درحالی‌که از نظر میانگین طول شاخه اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید. جمعیت چانف بیشترین میزان تولید شاخه را در بین سه جمعیت داشت و بلندترین شاخه نیز متعلق به این جمعیت بود.